توی این مقاله سراغ 43 تا از انواع فوبیا مخصوصا فوبیاهای مرتبط با اتاق فرار رفتیم که حین بازی ممکنه تشدید بشن و حال پلیر رو خراب کنن. توی این شرایط لذت بازی نهتنها برای اون فرد، که برای کل تیم از بین میره و شیرینی تجربۀ بازی رو کمرنگ میکنه. گیر کردن توی یه اتاق تاریک و قفلشده، فرار از جاهای خیلی باریک و گیر افتادن توی یه سیاهچاله برای خیلی از ما هیجانانگیز و باحاله. اما افرادی هم هستن که قرار گرفتن توی این شرایط براشون فرقی با نزدیک شدن به مرگ و پایان زندگی نداره. این افراد بهدلیل فوبیایی که از شرایط مختلف مثل جاهای تاریک، فضاهای تنگ و غیره دارن، دچار پنیک، ضربان شدید قلب و حتی سکته میشن. بنابراین، قبلاز اینکه وارد بازی اتاق فرار بشید، باید دربارۀ فوبیا یا همون ترسهای بیمارگونه اطلاعات کسب کنید و آگاهانه و با شناخت کامل از خودتون، شروع به تجربه کردن کنید. یادتون نره که بعداز شناخت فوبیاهاتون و قبلاز شروع بازی باید این موارد رو به گیممستر اطلاع بدید تا بازی رو با توجه به شرایط شما مناسبسازی کنه.
تا حالا شده بخواین به طبقۀ چندم یه آپارتمان برید، اما بهجای اینکه از آسانسور استفاده کنید، از پلهها بالا برید؟ اگه آره، خب چرا؟ احتمالا چون همهاش از این میترسید که نکنه توی آسانسور گیر کنید یا نکنه آسانسور یهدفعه سقوط کنه و از بین برید. اگه چنین ترسی رو دارید یا توی شرایط مختلف دیگه دچار چنین احساسی میشید، باید بدونید که فوبیا دارید. اصطلاح فوبیا، معمولا برای اشاره به یه ترس غیرعادی و حاد بهکار برده میشه که فقط توی بعضی از آدمها وجود داره.
طبق بررسیهای انجمن روانپزشکی ایالات متحده آمریکا یا APA (the American Psychiatric Association) انواع فوبیا شامل سه نوع مختلف میشن:
وقتی یهنفری که فوبیا داره، توی شرایط بهخصوصی قرار میگیره، احساس وحشت و اضطراب شدیدی رو تجربه میکنه. این اضطراب شدید، اثرات فیزیکی خاصی رو بههمراه داره که مهمترینشون این موارد هستن:
تعریق شدید | تنفس غیرطبیعی |
ضربان شدید قلب | دلشوره داشتن |
لرز | خشکی دهان |
گُر گرفتن | سردرگمی |
احساس خفگی | حالت تهوع |
احساس درد یا سفتی در قفسۀ سینه | سرگیجه |
سوزنسوزن شدن بدن | سردرد |
بازیگردان اتاقهای فرار، اصلا قصد اذیت کردن کسی رو ندارن، اما دکور، سناریو، ژانر، مپ و تِم اتاقها ممکنه جوری باشن که پلیرها رو تا حد مرگ پیش ببرن! تازه اون هم فقط بهقصد سرگرم شدن شما و همتیمیهاتون. اگه ترس یا هراس خاصی مثل ترس از صدای بلند، جای تنگ و ترس از بلندی دارید که واقعا میترسونتتون، اصلا خجالت نکشید و به گیممستر بازی این موضوع رو اطلاع بدید.
اگه فوبیاتون اونقدر شدیده که قبلا حالتون رو تا سرحد مرگ بد کرده، بهتره که قبلاز رزرو بازی از عدموجود عامل فوبیاتون توی اتاق فرار یا امکان متناسبسازیش با توجه به شرایطتون مطمئن بشید [از طریق تماس با پشتیبانی سایت]. اگه خیلی دوست دارید برای یهبار هم که شده از اتاق فرار لذت ببرید، لازم نیست خودتون رو ناراحت کنید. چونکه خیلی از اتاقهای فرار، بازیهای غیرترسناک و فان دارن که فقط کافیه معما حل کنید و چالشهای فکری و بدنی رو پشتسر بذارید تا برنده بشید. واسۀ همین، لازمه که همۀ ترسها و انواع فوبیایی که دارید رو به گیممستر یا مدیریت اسکیپ روم بگید تا در صورت بودن عامل ترس، شرایط اجرای بازی رو به یه نحوی که بازی مختل نشه، تغییر بده.
جالبه بدونید که ترس ناشی از فوبیا بخشی از رفتار ما محسوب میشه که معمولا توسط مغزمون کنترل نمیشه. شاید بهخاطر همین باشه که این هراس اصطلاحا افسارگسیخته بهحساب بیاد و هیچ دلیل منطقی و روشنی رو نشه براش پیدا کرد. لیست 43 تایی از انواع فوبیا رو که توی ادامه بهشون اشاره میکنیم، بررسی کنید تا ببینید به کدوم یا کدومهاشون مبتلا هستید.
خونهراسی یا همون Hemophobia، ترس شدیدیه که بعداز دیدن خون به آدم دست میده. این هراس جزو انواع فوبیا و ترسهای مرضی خاص محسوب میشه که ممکنه وسط اتاق فرار، حالتون رو حسابی بد کنه.
آگورافوبیا (Agoraphobia)، همون فوبیاییه که اول مقاله به اون اشاره کردیم و گفتیم که فقط شامل ترس از محیط بیرون نیست. اما بهطور کلی از این فوبیا بهعنوان ترس غیرعادی از مکانهای باز یا جمعیت یاد میشه.
تنگناهراسی یا Claustophobia، ترس از محیطهای بستهست که خیلی از افراد بهش دچار هستن. خیلی پیش میاد که توی بازی اتاق فرار مجبور بشید از فضاهای تنگ و باریک مثل کانال، دریچه، راهرو و معبرهای زیرزمینی بگذرید. این شکل از انواع فوبیا میتونه اتاق فرار رو براتون به یه جهنم تمامعیار تبدیل کنه!
بیشتر ما توی دوران کودکی و حتی نوجوانی به نیکتوفوبیا (nyctophobia) یا تاریکهراسی که بعضیها ازش با عنوان Achluophobia هم یاد میکنن، مبتلا بودیم. بعضیهامون هم شاید هنوز بهش مبتلا هستیم و وقتی توی یه محیط تاریک قرار میگیریم دچار اضطراب خیلی شدید میشیم.
ارتفاعهراسی یا آکروفوبیا (Acrophobia)، یه نوع هراس شایع بین آدمهاست. قرار گرفتن توی یه جای بلند و مرتفع همیشه خطر سقوط رو توی مغز افراد تداعی میکنه. آدمهای مبتلا به آکروفوبیا بیشتر از بقیه وقتی توی ارتفاع قرار میگیرن دچار استرس و تپش قلب شدید میشن.
شکل خاصی از انواع فوبیا وجود داره که باعث میشه افراد از شبح و روح خیلی بترسن. از این فوبیا با عنوان روحهراسی یا Phasmophobia هم یاد میشه و ریشۀ کلمهاش به زبان یونانی برمیگرده.
دلقکهراسی یا همون Coulrophobia، ترسیه که بعداز دیدن یه دلقک مخصوصا اگه روبهروتون باشه، بهتون دست میده. اگه توی شبکههای اجتماعی سرچ کنید، میتونید شوخیهایی که بهعنوان دوربینمخفی با افراد مبتلا به کولروفوبیا توی کشورهای خارجی میکنن رو ببینید. یادتون باشه که اکتور بعضی از اتاق فرارها، کاستوم دلقک به تن میکنن.
بوگیفوبیا یا Boogyphobia، یکی از انواع فوبیا محسوب میشه که فرد مبتلا، ترس همیشگی و خیلی زیادی از موجودات شیطانی و نامرئی مثل آل، جن، هیولاها و شیطان داره.
مِههراسی یا هومیکلوفوبیا (Homichlophobia)، یکی دیگه از ترسهای غیرعادیه که افراد مبتلا بهش با دیدن مه و دود، مخصوصا مه صبحگاهی دچار استرس و هراس زیادی میشن. توی خیلی از اتاق فرارها، با توجه به خط داستانی و نوع مپ میطلبه که بعضی از فضاها رو با دود (Smoke) پُر کنن. این مورد برای پلیرهایی که بیماریهای تنفسی یا آسم هم دارن خیلی اهمیت پیدا میکنه.
افراد مبتلا به لمسهراسی یاAphenphosmphobia که با عنوان Haphephobia هم شناخته میشه، هیچوقت طعم شیرین لمس شدن رو تجربه نمیکنن. چون این فوبیا باعث میشه که لمس شدن بدن فرد مبتلا اونقدر اضطراب و هراس بهش وارد کنه که از شدت ترس جیغ بزنه یا حتی بیهوش شه! تاچ شدن پلیر توسط اکتور یه اتفاق خیلی عادی توی بازیهای اتاق فراره.
تنهایی، برای خیلی از ما لذتبخشه، اما تنهاییهراسی (Monophobia) یا همون Autophobia باعث ترس زیاد از تنها شدن و تنهایی توی افراد مبتلا میشه. این شکل از انواع فوبیا دقیقا توی نقطۀ مقابل آگورافوبیا یا ترس از جمعیت و محیط شلوغ بیرون قرار داره.
شنیدین که میگن «طرف از سایۀ خودش هم میترسه»؟ جالبه بدونید که این جمله توی افراد مبتلا به سایههراسی (Sciaphobia) اصلا یه شوخی تلقی نمیشه و این افراد سعی میکنن جاهایی برن که هیچ اثری از سایه نیست!
جادوگرها، موجودات مرموز و عجیبغریبی هستن اما واسۀ افراد مبتلا به جادوگرهراسی (Wiccaphobia) بدترین کابوس عمرشون محسوب میشن. این شکل از انواع فوبیا باعث ترس خیلی شدید از جادوگرا یا هر چیز جادویی میشه.
همۀ ما معمولا سعی میکنیم از گرما و روشنایی آتیش لذت ببریم و کنارش آرامش بگیریم؛ البته بهجز افرادی که از آتیش فوبیا دارن و اصطلاحا به آتشهراسی (Pyrophobia) مبتلا هستن.
سقوطهراسی یا Basophobia که با عنوان Basiophobia هم نوشته میشه، ترس شدید از افتادن یا سقوط کردن از جاییه. این فوبیا میتونه با انواع فوبیا ازجمله ترس از ارتفاع ترکیب بشه و شرایط خیلی بدی رو برای فرد مبتلا رقم بزنه.
بیمارستانهراسی (Noscomephobia)، کاری با افراد مبتلا بهش میکنه که اون شخص حتی اگه به جراحی فوری هم نیاز داشته باشه، از ترس محیط بیمارستانی جرئت نکنه درمان بشه. عوامل مرتبط با بیمارستان ازجمله بوی بتادین، بوی الکل، لباس فرم پرستارها و غیره میتونن اثرات فیزیکی این فوبیا مثل لرز، لکنت زبان و بیقراری رو تشدید کنن.
یکی دیگه از شایعترین انواع فوبیا، سوزنهراسی (Aichmophobia) نام داره که باعث ترس خیلی زیاد از اشیای نوکتیز، سوزن و مخصوصا آمپول میشه. اعتراف میکنم که خود من (نویسنده) از بچگی تا همین الانش به ایکموفوبیا مبتلام!
پزشکهراسی با عنوان لاتین Latrophobia، ترس شدید از پزشکان و دکترهاست که معمولا با نزوکوموفوبیا یا ترس از بیمارستان همراهه. تازه اگه این دو تا فوبیا با فوبیای آمپول یا ایکموفوبیا ترکیب بشن، میتونن شخص مبتلا رو تا مرز مرگ برسونن.
عروسکهراسی (Pediophobia) یا ترس از موجودات عروسکی، یکی از رایجترین انواع فوبیا محسوب میشه که بیشتر توی بچهها رخ میده. طبق تحقیقات علمی، این فوبیا توی بچههای دختر نسبت به پسرها بیشتر دیده میشه و ریشۀ ژنتیکی هم داره. یعنی اگه پدر یا مادرتون توی بچگی یا بزرگسالی از پدیوفوبیا رنج میبردن، احتمال اینکه شما یا بچهتون هم به این فوبیا مبتلا بشید خیلی بیشتر میشه.
کوتولههراسی که با عنوان علمی Achondroplasiaphobia توی روانپزشکی ازش یاد میکنن، ترس شدید از آدم کوتولههاییه که ممکنه شخصِ مبتلا توی طول عمرش حتی یکبار هم از نزدیک نبینتشون. از نظر علمی کسانی کوتاهقامت (نانیسم) به حساب میان که قدشون کمتر از 147 سانتیمتر باشه. اگه یادتون بیاد قبلا یه سریال ایرانی به اسم «سمندون» پخش میشد که همه، حتی اونهایی که کوتولههراس نبودن از بازیگر اصلی این سریال که رشید اصلانی نقش اون رو ایفا میکرد، واقعا وحشت داشتن. قضیه وقتی جالبتر میشه که بدونید سریال سمندون جزو برنامههای کودک و نوجوانِ صداوسیما بود نه بزرگسالان!
واژه scelero توی لاتین بهمعنای «جرم» تلقی میشه و سلوروفوبیا (scelerophobia) هم به شکلی از انواع فوبیا اشاره داره که شخص مبتلا از انجام دادن هرگونه جرمی وحشت داشته باشه. مرتکب نشدن جرم و جنایت، اخلاق خیلی خوبی برای یه شهروند نمونهست، اما این هراس از انجام دادن جرم، بهطرز مریضگونهای میتونه افراد مبتلا رو اذیت کنه.
اگه از اینکه یهوقت از چیزی دردتون بیاد، خیلی زیاد و غیرعادی میترسید، به دردهراسی (Algophobia) مبتلا هستید. این نوع از انواع فوبیا میتونه توی اتاق فرار، وقتی که ممکنه دست یا پاتون به جایی برخورد کنه، همهش روی مختون راه بره و راحتتون نذاره.
مرگ، بهخودیخود ترسناکه، اما افراد مبتلا به مرگهراسی (Necrophobia) یا مردههراسی، منتظر یه بهونه هستن که از ترس مردن تا مرز زهرهترک شدن هم پیش برن. ترس از مرگ یا هراس از مرده هم جزو نکروفوبیا محسوب میشه که بعضیها همیشه دچار اثرات فیزیکیش [مثل تعریق شدید، گریه و ضربان قلب بالا] میشن.
اگه از صدای بلند یا هر صدایی که از زمزمه یا آروم حرف زدن بلندتر باشه، میترسید، بهتره سراغ اتاق فرار، سمینار، کنسرت و از این قبیل جاها نرید. لیگیروفوبیا (Ligirophobia) یعنی ترس از صدای بلند که جزو فوبیاها و ترسهای مرضی خیلی ویژهست.
افراد مبتلا به نورهراسی (Photophobia) یا ترس از نور، همیشه توی یه جای خیلی تاریک وقت میگذرونن و این جور آدمها رو حتی نمیتونید از اتاقشون بیرون بیارید چه برسه بخواین ببرید اتاق فرار! جالبه بدونید که این نوع از انواع فوبیا دقیقا برخلاف فوبیای تاریکیه.
یکی دیگه از انواع فوبیا که میتونه افراد رو حسابی شکنجه کنه، نگاههراسی (Scoptophobia) نام داره که به وحشت از هدف نگاه خیره قرار گرفتن مربوط میشه. اگه این فوبیا رو دارید، پس خیلی خوب میدونید که حتی نگاههای از روی علاقه هم میتونه براتون مثل یه شکنجۀ بیرحمانه تلقی بشه.
حتما پیش خودتون میگید که اصلا زامبی وجود نداره و چه لزومی داره که یه نفر فوبیای زامبی داشته باشه؟ حق با شماست، اما به این فکر کنید که مواجه شدن با محیطی که تِم زامبی هم داره میتونه برای افراد مبتلا به زامبیهراسی آزاردهنده باشه. مثلا اگه برای فرد مبتلا به کینموردوفوبیا (Kinemortophobia) از سریال واکینگ دِد (walking dead) حرف بزنید، احتمالا بلند شه و درحالیکه جیغ میزنه، از اونجا فرار کنه!
آنگینوفوبیا (Anginophobia) یا ترس از خفگی، سراغ آدمهایی میره که توی محیطهای بسته، تنگ، گرم یا مکانهایی که هوا توی اونها کمتر جریان داره گیر میکنن. بنابراین، اگه به آنگینوفوبیا مبتلا هستید، اصلا سراغ اتاق فرارهای هیجانانگیز و ترسناک نرید.
رعد و برق، صاعقه یا آذرخش یه پدیدۀ تقریبا ترسناکه چون صدای بلندی داره و ممکنه با هر چیزی برخورد و اون رو تبدیل به خاکستر کنه. این ترس توی افرادی که آسترافوبیا (Astraphobia) دارن که با عنوان Tonitrophobia هم شناخته میشه، چند برابر بیشتره؛ طوری که وقتی صدای صاعقه میاد، با خودتون میگید الانه که روح این آدم از بدنش جدا بشه!
میخهراسی (Belonephobia) یا ترس از اجسام نوک تیز هم از انواع فوبیاهای نادره که توی کمتر کسی دیده میشه. فوبیای میخ میتونه فوبیای آمپول رو هم توی آدمها تشدید کنه.
برعکس آدمهایی که فوبیای آسانسور دارن، افراد مبتلا به باتموفوبیا (Bathmophobia) از هر سطح شیبدار و پلکانی که وجود داره بهشدت میترسن. شیبهراسی میتونه شما رو توی اتاق فرارهایی که نیازه از پله یا یه سطح شیبدار بالا برید، خیلی اذیت کنه. طوری که از ادامۀ بازی انصراف بدید.
افراد مبتلا به آینههراسی (Cataptrophobia) هرگز جزئت نمیکنن توی آینه نگاه کنن و هیچوقت آینه یا هر چیزی که تصویر خودشون رو بازتاب کنه، همراهشون نمیبرن. این فوبیا اصطلاحا آینههراسی یا ترس از آینهها نامیده میشه.
ساعتهراسی (Chronomentrophobia)، ازجمله انواع فوبیا محسوب میشه که آدمها رو برای همیشه از نگاه کردن به ساعت دور نگه میداره. اونهایی که فوبیای ساعت دارن، از گذر زمان و جلو رفتن ساعت بهشدت میترسن.
آبهراسی (Aquaphobia) با عنوان دوم هیدورفوبیا (Hydrophobia)، ترس و وحشت از آبه! باورتون میشه آدمهایی هستن که از آب بهشدت میترسن و حتی نمیتونن توی لیوانهای شیشهای آب بخورن؟!
درخت، توی ذهن افراد مبتلا به درختهراسی (Dendrophobia) بزرگترین منبع ترس و وحشت محسوب میشه. این قبیل از افراد هرگز دوست ندارن وارد محیطهای جنگلی، پارک و حتی باغهای زیبا بشن. حضور افراد درختهراس توی اتاق فرارهایی با تم جنگل میتونه حسابی خطرآفرین باشه.
یکی از انواع فوبیا که خیلی عجیبه و میتونه نوعی شکنجه سفید محسوب بشه، سفیدهراسی (Leukophobia) یا ترس از رنگ سفیده. این فوبیا دقیقا توی نقطۀ مقابل ملانوفوبیا یا ترس از رنگ سیاهه.
هر چیزی که رنگش سیاه باشه [از قاب گوشی و مداد سیاه گرفته تا محیطهای تاریک] برای افرادی که سیاههراسی (Melanophobia) دارن، یه منبع ترس محسوب میشه. دقیقا برخلاف افراد مبتلا به لوکوفوبیا یا ترس از رنگ سفید.
آلودگیهراسی (Verminophobia) یا ترس از کثیفی و آلودگی رو اصلا نباید با وسواس و علاقه به تمیزی اشتباه گرفت. ورمینوفوبیا که با عناوین دیگهای مثل germophobia و Mysophobia هم شناخته میشه، فقط باعث ترس غیرعادی توی مواجهه با یه محیط کثیف یا عوامل آلودگی میشه.
افراد مبتلا به شبهراسی (Noctiphobia) همیشه خداخدا میکنن که روز با سرعت کمتری به پایان برسه تا شب رو نبینن. شبهراسی یا ترس از شب، یکی از انواع فوبیا محسوب میشه که نیاز به درمان فوری داره.
افراد مبتلا به موهراسی (Chaetophobia)، از همۀ آدمها و حیوونایی که موهای بلندی دارن، بهشدت میترسن و مورمورشون میشه. این دسته از افراد ممکنه حتی از موی بدن خودشون هم بترسن و به موهای سرشون هم دست نزنن!
کاغذهراسی (Papyrophobia)، وقتی پیش میاد که هر چیز کاغذی، ترس شدیدی رو به افراد وارد کنه. واسه همین، اگه از یکی که پایپروفوبیا داره بپرسید کتاب مورد علاقهت چیه؟ احتمالا اونقدر به کاغذ و کتاب فکر میکنه که ترس همۀ وجودش رو میگیره و سعی میکنه از پاسخ به این سوال طفره بره!
بارانهراسی (Ombrophobia)، یکی از انواع فوبیا محسوب میشه که متاسفانه لذت صدا و بوی بارون رو بهطرز بیرحمانهای از آدمها میدزده. افراد مبتلا به آمبروفوبیا رو هرگز نمیتونید توی روزهای بارونی پیدا کنید.
هرگز نمیشه با آدمهای مبتلا به ماههراسی (Selenophobia) به کویر رفت و تا شب به ماه زیبا خیره شد یا حتی وقتی که شب میشه، باهاشون به آسمون نگاه کرد. متاسفانه، ترس از ماه باعث میشه که خیلی از آدمهای دنیا نتونن به زیبایی خیرهکنندۀ ماه حتی یه نگاه کوچولو هم داشته باشن.
دنیای فوبیا و ترسهای بیمارگونه خیلی وسیعه و ذکر همۀ اونها توی این مقاله نمیگنجید و فقط تلاش کردیم تا مرتبطترینشون به اتاق فرار رو بهتون معرفی کنیم. حالا که با انواع فوبیا مخصوصا فوبیاهای مرتبط با اتاق فرار آشنا شدید، باید به این نتیجه برسیم که با همۀ این نکات آیا اتاق فرار برای افرادی که فوبیا دارن خطرناکه یا نه؟ ببینید، اتاق فرارها معمولا یهسری شرایط و قوانین دارن که توشون به افراد مبتلا به فوبیاهای مرتبط با اتاق فرار اشاره شده. یعنی مثلا به افراد مبتلا به کلاستروفوبیا (ترس از محیطهای بسته) توصیه نمیشه وارد اتاق فرار بشن. اما این یهجور ممنوعیت نیست، بلکه فقط یه هشداره برای اینکه حال این آدمها بد نشه و خاطرۀ بدی از اسکیپ روم نداشته باشن.